استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه: زمینه ها و اهداف

استقرار سامانه دفاع موشکی ناتو در ترکیه در ابتدای سال 2012 میلادی، واکنش های متفاوتی را در سطح منطقه ای و بین المللی به دنبال داشت. اگرچه در ابتدا هدف اعلامی این طرح به طور مشخص، مقابله با تهدیدات ایران به ویژه از ناحیه موشک های میان برد ایران اعلام شد، اما بسیاری از کارشناسان، استقرار سپر دفاع ‏موشکی را اقدامی برای تضعیف قدرت بازدارندگی روسیه ارزیابی نمودند. با توجه به اینکه ابعاد سیاسی و امنیتی سپر دفاع موشکی امریکا و ناتو بسیار پیچیده و محل مناقشه بوده است و تحلیلهای متفاوتی در مورد اهداف ناتو و امریکا برای گسترش سامانه های موشکی در سطح منطقه ارائه می شود، هدف تحقیق حاضر این است که با استفاده از چارچوب نظری تحقیق(نظریه واقعگرایی ساختاری کنت والتز)، این مسئله را بررسی نماید و زمینه ها و اهداف استقرار سپر دفاع ‏موشکی در ترکیه و تاثیر آن بر قدرت بازدارندگی روسیه را تبیین کند. از طرف دیگر، با توجه با اهمیت ایجاد سپر دفاع ‏موشکی ناتو در خاک ترکیه و نزدیکی جغرافیایی آن با ایران، پیامدهای امنیتی آن برای جمهوری اسلامی ایران نیز مورد بررسی قرار گرفت. پرسش اصلی تحقیق این است که استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه چه تاثیری بر قدرت بازدارندگی روسیه دارد؟ فرضیه محقق در پاسخ به سوال اصلی تحقیق این است که استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه که در چارچوب گسترش سامانه های دفاع موشکی امریکا در مناطق همجوار روسیه صورت گرفته، در بلندمدت، موجب کاهش قدرت بازدارندگی روسیه می شود. با توجه به مبانی نظری و سایر مباحث ذکرشده در تحقیق، از دیدگاه واقعگرای ساختاری کنت والتز، محیط بین المللی، محیطی آنارشیک است و کشورها برای بقا متکی به خود هستند و برای رسیدن به امنیت باید قوای نظامی خود را بالا ببرند و در مقابل رقبای خود موازنه قدرت ایجاد نمایند. بنابراین امریکا با گسترش سامانه های دفاع موشکی، می کوشد موازنه قدرت در برابر روسیه را برقرار نماید و مانع از به هم خوردن موازنه قدرت به نفع روسیه شود؛ زیرا در این صورت امنیت بیشتری خواهد داشت. استقرار سامانه دفاع موشکی ناتو در ترکیه نیز در این چارچوب قابل تبیین است و در بلندمدت، موجب کاهش قدرت بازدارندگی روسیه می شود. در مقابل، روسیه نیز با درک کاهش قدرت بازدارندگی خود، می کوشد به منظور تامین امنیت بیشتر، دست به موازنه قوا بزند و از برهم خوردن موازنه راهبردی در منطقه و جهان به ضرر خود جلوگیری کند. از طرف دیگر با توجه به ارتقای توان موشکی ج.ا.ا، امریکا، سپر دفاع موشکی در ترکیه را برای مقابله با تهدیدات احتمالی و حفاظت از هم پیمانان خود در منطقه از جمله اسرائیل مستقر نموده است. مقامات امریکا نسبت به ج.ا.ا دیدگاه بدبینانه ای ابراز می دارند و آن را عامل بی ثباتی در حوزه سیاست بین المللی می دانند. به این ترتیب، برنامه ریزی دفاعی آمریکا در این خصوص، ماهیت دو شاخه ای پیدا نموده است؛ از یک سو، در نقطه مقابل اهداف امنیتی و راهبردی ایران قرار دارد و از سوی دیگر، در برابر قدرت بازدارندگی روسیه، نقش ایفا می کند.